Muhteşem Punakha Dzong ve Dönüş Yolu...
Bhutan'da geçireceğimiz son günün sabahında Punakha Dzong’a
doğru yola çıktık.
Gelmeden önce internette Punakha Dzong’un fotoğraflarını
görmüş ve henüz kendi gözlerimle görmeden çok beğenmiştim. Punakha Dzong
göreceğimiz sonuncu Dzong’du ve kesinlikle assolist en sona kalmıştı…
Punakha Dzong’un bir diğer ismi “Pungtang Dechen Photrang Dzong”. Bir kerede asla söyleyemeyeceğim bu
isim Bhutan Dilinde; Büyük Mutluluk
Sarayı anlamına geliyormuş. Bhutan’ı bir ülke haline getiren Ngawang
Namgyal burayı 1637-38 yıllarından yaptırmış. Ve tabii ki bu ülkenin olmazsa
olmazı bir de hikayesi var.
Söylenceye göre; Bhutan’a 8. Yüzyılda Budizm’i getiren
Guru Rinpoche şöyle bir tahminde bulunmuş; “Bir
gün Namgyal adında bir adam file benzeyen bir tepe görecek…” Yüzyıllar
sonra Namgyal Punakha’yı ziyaret ettiğinde Mo Chhu (Anne Nehir) ve Po Chhu’nun (Baba
Nehir) birleştiği noktadaki, bugün Punakha Dzong’un yer aldığı alanı uyumakta
olan bir filin gövdesine benzetmiş ve Dzong’u buraya yaptırmış…
Dzong’un inşasıyla ilgili diğer bir söylenceye göre de
Namgyal, Dzong’u inşa edecek olan Mimar Zowe
Palep’in içinde Buda heykeli olan küçük bir tapınakta uyumasını emretmiş. Mimar
rüyasında Guru Rinpoche için inşa edilmiş bir sarayın çok net hayalini görmüş
ve sonrasında da bu Dzong’u kafasındaki o görüntüye göre kağıda dökmeden,
plan çizmeden inşa etmiş…
Punakha Dzong’u ilk olarak karşıdan, Ana ve Baba nehirlerin
birleştiği noktada nehir kenarındaki bir parktan görüyoruz. Parkın hemen
karşısında bir lise olunca da öğrenciler bizim, biz turistler öğrencilerin
ilgisini çektik. Fotoğraf çekerek geçirilen süre uzadı anlayacağınız.
|
Mo Chhu ve Po Chhu'nun (Anne ve Baba Nehirler)
Birleştiği yerdeki Punakha Dzong |
|
Parktaki Liseli Kızlar |
|
Muhteşem Punakha Dzong |
Punakha Dzong ülkeyi yöneten Wangchuck hanedanına uzunca bir süre ev sahipliği yapmış. Ülkenin
ilk kralı Ugyen Wangchuck 1907
yılında burada taç giymiş ve Punakha 1950’lerin ortalarına kadar ülkenin başkentiymiş.
Ve Dzong 6 kez yangın ve birer kez de sel ve deprem nedeniyle hasar görmüş…
Bhutan’ın tipik kapalı köprülerinin harika örneklerinden bir tanesinden
geçerek Punakha Dzong’a girdik. Mimari yapı gördüğümüz Diğer Dzong’lardan faklı
değil ama sanki burada her şey çok daha muhteşem. Jakaranda ağaçları, inanılmaz el yapımı ahşap ayrıntılar, Budist tapınaklara özgü rengarenk süslemelerin en güzel örnekleri ve göz
kamaştırıcı Kuenrey (meclis salonu)
gerçekten bu Dzong’u diğerlerinden farklı bir yere koyuyordu sanki…
Punakha Dzong'da çektiğim fotoğraflardan;
Bence Bhutan’da gördüklerimizin en güzeli Punakha Dzong çıkışı Paro’ya doğru yola düşüyoruz. Önümüzde yaklaşık 142 km yani en az 5 saat var…
Yolda, yol kenarındaki köylü kadınların sattığı közlenmiş
mısırların cazibesine dayanamayıp sanki Türkiye’de yokmuş gibi adam başı 2’şer
tane yeme öykümüz var ki evlere şenlik. Belki de Bhutan’ın mısırları çok daha
lezzetlidir diyeceğim ama Türkiye’de en son ne zaman közlenmiş mısır yedim
anımsamıyorum bile…
Öğle yemeği molamız 3140 metre rakımlı Dochu La Geçidindeydi.
Fakat Paro’dan gelirken içimiz ısıtıp harika bir kahvaltı ettiğimiz Dochu La
Resort Hotel yerine bu kez açık havadaydık, muhteşem Himalaya manzaralarına karşı
piknik yaptık…
|
Dochu La Pass'da Ben ve arkada bulutların arkasında Himalayalar.
Gökyüzünün berrak olduğu günlerde Bhutan'ın en yüksek
Dağı Gangkar Punsum (7550 m) görülebiliyormuş. |
Dolchu La geçidinde, tepede birbirine bakan çok güzel 2 yapı
var. Bir tanesi 108 küçük Chorten’den oluşan bir anıt (Druk Wangyel Chortens).
Bu anıt 2005 yılında inşa edilmiş. Hindistan’ın Kuzeydoğu eyaletlerinden olan
Assam’ın Bhutan’a sınırı var. Assam’lı ayrılıkçı militanlar 1990’ların
sonlarında Bhutan’ın Güneyinde Hindistan sınırındaki yoğun ormanlık arazilerde yerleşmeye
başlamışlar. Kamplar kurmuşlar ve buradan Hint Ordusuna karşı saldırılar
düzenliyorlarmış… (Tanıdık geldi değil mi?). İşte bu militanlara karşı yapılan
bir çatışmada Bhutan Kraliyet Ordusu 11 askerini kaybetmiş. İşte Dochu La
Geçidindeki 108 küçük Chorten’den yapılmış bu çok güzel anıt da Assam’lı
ayrılıkçı militanlarla girdikleri çatışmada hayatını kaybeden o 11 askerin anısına…
|
Druk Wangyel Chortens |
|
Dochu La Geçidi ve Druk Wangyel Chortens |
Anıtın karşısında yolun diğer tarafındaki merdivenlerle
çıktığınız ufak bir tepede ise Druk Wangyal Lhakhang var. (Lhakhang; Bhutan dilinde tapınak)
Hem tapınağı hem de 108 Chorten’i inşa ettiren kişi Bhutan’ın
4. Kralı’nın ilk eşi ve Kraliçe Azhi Dorji Wangmo Wangchuck. (Burada küçük bir
not ekleyeyim; Bhutan’ın 4. Kralı, yani şimdiki kralın babası Jigme Singye
Wangchuck. Tahttan kendi isteğiyle feragat eden bu Kralın Bhutan’dan çok
eşlilik geleneği olmamasına rağmen 4 eşi var. Kral 4 kız kardeşle evlenmiş…)
|
Druk Wangyal Lhakhang |
|
Druk Wangyal Lhakhang'dan |
|
Tapınağın Girişindeki duvar resimlerinden... Maalesef içeride
fotoğraf çekmek yasaktı. |
Druk Wangyal Lhakhang gerçekten çok güzel bir yapı. Bhutan’da
gördüğümüz diğer tapınaklardan da farklı. Tapınak içerisindeki duvar resimlerinde tapınağın modern zamanlarda yapılmış olmasının bir sonucu olarak Bhutan’ın
modernleşmesi gösterilmiş; Laptop karşısında oturan keşişler, Druk Air uçakları
gibi… Bir bölümde de Bhutan Ordusu en önde Krallarıyla Assam’lı militanlara
karşı savaşırken resmedilmiş. Zaten ülkenin son yüzyılda gördüğü tek savaş da
bu...
Tapınakta bir de sadece erkeklerin girebildiği kadın
ziyaretçilere yasak bir bölüm var ki o da Bhutan Ordusu’na adanmış. İçinde
Orduya ait savaşlarda kullanılmış silahlar bile var; eski ok, yay ve
kılıçlardan AK47’lere kadar…
|
Himalayalar ve Dochu La Pass Manzaralı Piknik'ten... |
Dochu La Geçidinden sonra Başkent Thimphu’yu geçip Paro’ya
doğru ilerledik. Yolumuz yaklaşık 2 saat. Artık grup yorgun ve sabahki dönüş uçuşunu
bekler duruma geçti sanki.
Paro’ya yaklaştığımızda yolun hemen sağında Paro Havalimanı’nın
fotoğraflarını çekebileceğimiz dar bir cepte durduk. Burada üzerinde “Paro
Ariport Bird’s Eye View” (Paro Havalimanı Kuşbakışı) yazan bir tabela bile var.
Aslında Paro Havalimanı oldukça ünlü; Dünyanın en zorlu
Havalimanlarından biri olarak biliniyor. Pisti Paro Chhu nehir boyunca
uzanıyor. Pistin rakımı 2200 metrelerdeyken, havalimanını çevreleyen dağların
yüksekliği 5500 metrelerdeymiş. Yani pilotların pisti pas geçmek gibi bir
şansları yok. Dünyada Paro’ya inip kalkabilmek için kalifiye sadece 8 pilot
varmış bu arada… (Bu konuyla iligili ilginç bir makaleyi link'de bulabilirsiniz. Sadece Bhutan Havayolları yani Druk Air’in buraya uçtuğunu da
hesaba katmalı tabii ki!)
|
Paro Havalimanı |
|
Bu da klasik "Ben Oradaydım..." fotoğrafı |
Paro’nun bana Kovboy kasabalarını anımsatan ana caddesinde son bir turun ardından Bhutan’daki son gecemiz için Tenzinling Resort otele geldik.
Sabah Paro’dan Yeni Delhi’ye uçuyoruz…
Son Not: Çok fazla ülke gördüm diyemesem de şimdiye kadar
gördüklerimden çok farklı bir ülke Bhutan… Her şeyden önemlisi henüz Turizm ile
kirlenmemiş. Sokaklarda kimse size bir şey satmaya çalışmıyor, sadece
gülümsüyorlar. Otellerdeki komiler bile valizlerinizi odanıza bıraktıktan sonra
çıkıp gidiyorlar, bahşiş vermek için adeta siz arkalarından koşturuyorsunuz. Bhutan'ı görmek gibi bir planınız varsa eğer elinizi çabuk tutun derim…
Okuyan Herkese Teşekkürler,