Başkent Thimphu ve Bhutan'ın mesafe tanımayan Okçuları
Yemek Sonrası Başkent
Thimpu’nun en fazla 4 katlı tipik Bhutan tarzında inşa edilmiş binalarıyla
çevrili ana caddesinde gruptan ayrılıp küçük bir tur attım, fotoğraf çektim. Sokaklarda yürürken birkaç saat önce gezideki dostlardan Dr Mithat Bozdayı’nın sorduğu sorunun
yanıtını düşündüm. “Kültürel mirası korumak
adına şehirdeki tüm binaların aynı mimari tarzda inşa edilmesini şart koşmak ne
kadar doğru?” diye sormuştu…
Gerçekten de tüm binaların aynı tarzda yapılması Bana da biraz “sıkıcı” geldi… Tapınaklar ve Devlete ait binalar neyse de konutlar hatta Banka, Pasaj, Toyota Showroom’u gibi ticari binaların bile aynı stilde olması, aynı mimari motifleri taşıması sanki biraz ülke mimarisinin özgünlüğünü korumanın ötesinde faşizan bir baskı gibi… Ya da belki Bizler klasik dokunun, mimarinin korunup cazibe merkezi haline getirildiği Eski Şehir’lerin yanında yükselen modern binalara, gösterişli alışveriş merkezlerine veya gökdelenlere alıştık. (Eski Şehir’lerin korunduğu derken ülkemden söz etmiyorum maalesef…)
Bhutan dilinde Datse denen Okçuluk Bhutan’ın Milli Sporu. Fakat Bhutan’da bir okçuluk müsabakası izledikten sonra bunu sadece bir spor olarak görmemeniz gerektiğini anlıyorsunuz.
Okçuluk müsakabakası izlemek için Thimpu’nun Changlimithang stadyumunun hemen yanıbaşındaki bir alana gittik.
Yarışacak 2 takım birbirlerinden yaklaşık 140 metre mesafe uzaklıktaki birer hedef tahtasının etrafında toplanıyorlar. Okçular, üzerlerinde yerel giysileri Gho’ları olduğu halde diğer takımın bulunduğu taraftaki hedefe oklarını atıyorlar. Yani mesafe yaklaşık 140 metre… Ve adeta hedefi görmek bile zorken Bhutan’lı okçular bu mesafeden hedefi tam ortadan vurabiliyorlar. Bir yarışmacı hedefi vurduğunda diğer takım hedef tahtasına saplanmış okun karşısına geçip dans edip şarkı söyledikleri bir ritüel gerçekleştiriyor. Keza eğer ok hedef tahtasına denk gelmez ise yine farklı bir ritüelleri var ki; bunu dönüp diğer takıma doğru yapıyorlar ve alay dolu bir içeriği olduğunu anlamak için Bhutan dilini anlamak gerekmiyor. Bu haliyle bir okçuluk müsabakasını izlemek inanılmaz keyifliydi…
Gerçekten de tüm binaların aynı tarzda yapılması Bana da biraz “sıkıcı” geldi… Tapınaklar ve Devlete ait binalar neyse de konutlar hatta Banka, Pasaj, Toyota Showroom’u gibi ticari binaların bile aynı stilde olması, aynı mimari motifleri taşıması sanki biraz ülke mimarisinin özgünlüğünü korumanın ötesinde faşizan bir baskı gibi… Ya da belki Bizler klasik dokunun, mimarinin korunup cazibe merkezi haline getirildiği Eski Şehir’lerin yanında yükselen modern binalara, gösterişli alışveriş merkezlerine veya gökdelenlere alıştık. (Eski Şehir’lerin korunduğu derken ülkemden söz etmiyorum maalesef…)
Bhutan dilinde Datse denen Okçuluk Bhutan’ın Milli Sporu. Fakat Bhutan’da bir okçuluk müsabakası izledikten sonra bunu sadece bir spor olarak görmemeniz gerektiğini anlıyorsunuz.
Okçuluk müsakabakası izlemek için Thimpu’nun Changlimithang stadyumunun hemen yanıbaşındaki bir alana gittik.
Yarışacak 2 takım birbirlerinden yaklaşık 140 metre mesafe uzaklıktaki birer hedef tahtasının etrafında toplanıyorlar. Okçular, üzerlerinde yerel giysileri Gho’ları olduğu halde diğer takımın bulunduğu taraftaki hedefe oklarını atıyorlar. Yani mesafe yaklaşık 140 metre… Ve adeta hedefi görmek bile zorken Bhutan’lı okçular bu mesafeden hedefi tam ortadan vurabiliyorlar. Bir yarışmacı hedefi vurduğunda diğer takım hedef tahtasına saplanmış okun karşısına geçip dans edip şarkı söyledikleri bir ritüel gerçekleştiriyor. Keza eğer ok hedef tahtasına denk gelmez ise yine farklı bir ritüelleri var ki; bunu dönüp diğer takıma doğru yapıyorlar ve alay dolu bir içeriği olduğunu anlamak için Bhutan dilini anlamak gerekmiyor. Bu haliyle bir okçuluk müsabakasını izlemek inanılmaz keyifliydi…
 |
| Tipik Giysisi ve Belinden Sarkan Hedefi Vurduğunun Göstergesi Renkli Eşarplar ile Bhutan'lı bir Okçu |
 |
| Hedefi Vuran Ok'un Ardından Yapılan Ritüel |
 |
| Hedefi Görebiliyor musunuz? (Trongsa'dan...) |
Yarışma esnasında
okçuların bellerinden sallanan renkli eşarplar önceki atışlarının sonuçlarını
gösteriyormuş. Hedef tahtasını vuran okun tam hedefe olan yakınlığına göre
farklı renkler. Geleneksel olarak kullandıkları yaylar gerebilmek için oldukça
güç gerektiren bambu kamışından yakılma yaylarmış fakat bizim gördüklerimiz –ve
büyük ihtimal artık çok daha sık kullanılan- modern karbon fiber yaylardı.
 |
| Hedefin Hemen Yanındaki Cesur Bhutan'lı Okçular... (Trongs'dan...) |
Bhutan tarzı Okçuluk’da takım
elemanları kanımca oldukça cesurlar da. Karşı takım okunu atarken ya hedefe
fazlasıyla yakın ufak bir duvarın arkasında duruyorlar ya da daha sonra
Trongsa’da göreceğimiz gibi yine hedefe çok yakın açıkta öylece duruyorlar…
Okçuluk da bu kadar ileri
olan Bhutan’ın maalesef 1984’den beri katıldığı Olimpiyatlarda bu alanda bir
madalyası yokmuş, belki de Olimpiyatlardaki müsabakalarda hedefler alıştıkları mesafelere kıyasla çok daha yakındır…
Thimphu’dan Paro’ya
geçmeden önce son olarak şehre yaklaşık 5 km mesafedeki Simtokha Dzong’u ziyaret ettik. Burası 1629 yılında Bhutan’ı bir
ülke halinde birleştiren Ngawang Namgyal tarafından inşa edilmiş ve resmi adı da Sangak Zabdhon Phodrang ki bu da “Gizli Mantraların Derin Anlamlarının Sarayı”
demekmiş...Özelliği Bhutan’daki
ilk Dzong olması. Bu önemli tarihi yapının hemen yanında Dzongkha (Bhutan Dili) Öğrenim Enstitüsü binası var.
 |
| Simtokha Dzong |
 |
| Dzongkha Öğrenim Enstitüsü |
 |
| Thangtong Gyalpo |
Thimphu’yu geride bırakıp
bir sonraki durağımız Paro’ya doğru yola çıkıyoruz. Paro’ya doğru yolun sağında
nehrin hemen karşısında bir tepe üzerine kurulmuş Tamchhog Lhakhang tapınağı Çıkıyor karşımıza. Fakat görmek istediğimiz ünlü Tibetli “Köprü İnşa Eden” Thangtong Gyalpo’nun soyundan gelen
kişilere ait bu özel tapınak değil. Bhutan tarihinde önemli yeri olan bir şahsiyet Thangtong Gyalpo tarafından yolun hemen kenarındaki Pa Chhu (Pa Nehri) üzerine
inşa edilmiş 15. Yüzyıldan kalma demir asma köprü asıl görmek istediğimiz…
1385-1464 yılları arasında yaşamış olan Tibetli Gyalpo; bir Budist Master olduğu kadar, yogi, hekim, demirci, mimar ve çağının oldukça ilerisinde bir mühendismiş de. Kendisi ağır demir zincirler kullanarak asma köprüler inşa eden ilk kişi olarak biliniyor. Tibet ve Bhutan’da inşa ettiği 108 köprü nedeniyle The Iron Bridge Lama; yani Demir Köprü Lama'sı lakabını almış. (Lama; Budist Keşiş demek bu arada...)
1385-1464 yılları arasında yaşamış olan Tibetli Gyalpo; bir Budist Master olduğu kadar, yogi, hekim, demirci, mimar ve çağının oldukça ilerisinde bir mühendismiş de. Kendisi ağır demir zincirler kullanarak asma köprüler inşa eden ilk kişi olarak biliniyor. Tibet ve Bhutan’da inşa ettiği 108 köprü nedeniyle The Iron Bridge Lama; yani Demir Köprü Lama'sı lakabını almış. (Lama; Budist Keşiş demek bu arada...)
 |
| Thangthong Gyalpo'nun İnşa Ettiği Köprü |
 |
| Bu Da Köprünün Zemini... |
Gyalpo Ustanın köprüsünü görüp, üzerinde yürüyüp, bir sürü de fotoğrafını çektikten sonra Paro’ya doğru yola düştük.
Paro, Havalimanı ile meşhur küçük bir sevimli bir şehir (Paro Havalimanı’ndan daha sonra söz edeceğim…). Otelimiz Olathang’a gitmeden önce şehir merkezinde alışverişe takıldık.
Paro Şehir Merkezindeki ana
cadde ne alakaysa bana Amerikan filmlerindeki Kovboy kasabalarını anımsattı.
Pek de uzun sayılamayacak bir ana cadde, iki tarafında en fazla 2 katlı
binalar. Sanki tek fark binaların tipik Bhutan’a özgü mimariyle inşa edilmiş
olması…
 |
| Paro'nun Ana Caddesi |
Yolun 2 tarafındaki dükkânların
neredeyse tamamı hediyelik eşya satan mağazalardı ve grup olarak hepsini
görmemiz gerekiyordu… Küçük bir uyarı;
 |
| 5 ve 10 Ngultrum'luk Banknotlar |
Birazcık alışveriş yapıp ve biraz
da caddede bir aşağı bir yukarı öylece dolaşıp etrafımdaki her şeyi keyifle
izledikten sonra otelimize gittik. Hotel Olathang, 1974 yılında 4. Kral’ın Taç
Giyme Töreni için inşa edilmiş, bir bina kısmı bir de harika bir ormanın içerinde bungalov
tarzı odaları olan güzel bir hotel…
Ertesi gün Paro'yu gezeceğiz ve bir sonraki gün de Bhutan'daki en önemli tapınak olan Tiger's Nest'e gidiyoruz. "Katırlarla mı çıksak yoksa yürüsek mi?" tartışması grubun en güncel tartışması...
Sürecek